Datum: 22-05-2022 — 27-05-2022
Cursusleider: Jaap Goedegebuure en Theo de Wit
Het is de mens eigen om te dromen van een ideale samenleving, een die zo mogelijk identiek is met een aards paradijs. De zestiende-eeuwse geleerde en staatsman Thomas More maakte die droom concreet in zijn boek Utopia. Je kunt je afvragen of hij er niet meteen kritische kanttekeningen bij plaatste. Kritiek op het utopische verlangen vind je in elk geval in Gulliver’s Travels van de achttiende-eeuwer Jonathan Swift.
In deze cursus gaan we na hoe de utopische droom, al dan niet geprojecteerd in een nabije of verre toekomst of een geïdealiseerd verleden (Zie Zygmund Baumans’ begrip Retrotopie), kan omslaan in een dystopische nachtmerrie. Momenteel worden dystopische scenario’s dikwijls verbonden met de macht van big-techbedrijven, en met een komende ‘klimaatnoodtoestand’. Dat kan ook leiden tot een terugkeer van apocalyptisch politiek denken, waarbij er een grote tweestrijd wordt geënsceneerd tussen twee krachten, zoals in de twintigste eeuw tussen ‘bourgeoisie’ en ‘proletariaat’ of tussen vijandige rassen. Utopisch denken droomt dikwijls over een grote zuivering, die in dystopieën wordt voltrokken.
Bij dit zowel fascinerende als huiveringwekkende thema waarin we onszelf als wezens tussen hoop en vrees leren kennen, lezen we romans, bekijken films en verdiepen we ons in hun filosofische, ideologische, politieke en sociale context.
Cursusprogramma
Aankomst: Zondag 22 mei 2022
Maandag 23 mei 2022
9.30-13.00
Thomas More, Utopia
19de eeuwse utopische denkers: Proudhon, Fourier
16.30-18.30
Utopische romans op basis van de vooruitgangsideologie: Bellamy, Wagenvoort
Dinsdag 24 mei 2022
9.30-13.00
Socialisme en fascisme als utopistische ideologieën
20ste eeuwse dystopieën: Jünger, Zamjatin, Bordewijk, Huxley
16.30-19.30
Film: Fritz Lang, Metropolis
Woensdag 25 mei 2022
9.30-11.00
George Orwell, 1984
11.30-13.00
Filosofische reflectie: apocalyptisch en post-apocalyptisch politiek denken
16.30-18.30
Film: 1984
Donderdag 26 mei 2022
9.30-11.00
De digitale revolutie als de definitieve komst van Big Brother
Dave Eggers: Het alles ; Adriaan van Dis, Klifi
Filosofische reflectie: Hans Schnitzler (Wij, Nihilisten, 2021) over de geest van de digitalisering
11.30-13.00
Feminisme tussen utopie en dystopie
Andreas Burnier: De huilende libertijn
Margaret Atwood: Het verhaal van de dienstmaagd, 2019, vertaling van The Handmaid’s Tale
16.30-18.30
Film: John Hillcoat, The Road
Vrijdag 27 mei 2022
9.30-13.00
Apocalyps
Hanna Bervoets, Alles wat er was
Aanmeldingen
Je kunt je aanmelden voor deze activiteit via het onderstaande formulier. Zorg dat je eerst de pagina met voorwaarden bekijkt. Na bevestiging van je aanmelding nemen wij snel contact met je op. Let op: Dit formulier kan slechts gebruikt worden voor inschrijving van één persoon. Wilt u meerdere personen inschrijven, vul het formulier dan meerdere keren in.
Je kunt je niet meer aanmelden.